Grażyna Bacewicz przez wiele lat była wiceprezesem Związku Kompozytorów Polskich, jurorką najważniejszych międzynarodowych konkursów muzycznych, jednocześnie zaś była silną i wrażliwą kobieta, wyjątkowo rodzinną, obdarzoną szczególnym urokiem osobistym, niezwykłą energią i wielkim potencjałem twórczym. Światowa sława stała się jej udziałem, kompozycje były nagradzane, niemal od razu prezentowane przez najlepszych wykonawców i wydawane. Entuzjastyczne recenzje pisali krytycy, wśród nich Stefan Kisielewski, który dostrzegał w jej grze „żarliwą drapieżność”, a Koncert na orkiestrę smyczkową określił jako „«krwisty kawał» zdrowej i smacznej muzyki”. Opowieść biograficzną, opartą w dużej mierze na listach i innych dokumentach rodzinnych, otrzymujemy niejako „z pierwszej ręki” – od wnuczki artystki.

Grażyna Bacewicz przez wiele lat była wiceprezesem Związku Kompozytorów Polskich, jurorką najważniejszych międzynarodowych konkursów muzycznych, jednocześnie zaś była silną i wrażliwą kobieta, wyjątkowo rodzinną, obdarzoną szczególnym urokiem osobistym, niezwykłą energią i wielkim potencjałem twórczym. Światowa sława stała się jej udziałem, kompozycje były nagradzane, niemal od razu prezentowane przez najlepszych wykonawców i wydawane. Entuzjastyczne recenzje pisali krytycy, wśród nich Stefan Kisielewski, który dostrzegał w jej grze „żarliwą drapieżność”, a Koncert na orkiestrę smyczkową określił jako „«krwisty kawał» zdrowej i smacznej muzyki”. Opowieść biograficzną, opartą w dużej mierze na listach i innych dokumentach rodzinnych, otrzymujemy niejako „z pierwszej ręki” – od wnuczki artystki.

Kilka jego dzieł – jak Symfonia fantastyczna, Harold w Italii czy teoretyczny Traktat o nowoczesnej instrumentacji i orkiestracji – zyskało w historii muzyki status przełomowych, niosących nowe jakości, jakich nikt przed nim nie odkrywał. O nich, a także o wielu perypetiach życiowych, zawodowych i oczywiście romantycznych uniesieniach serca opowiada z równie romantyczną pasją Bruno Messina – biograf i zaangażowany admirator twórczości swego rodaka. Bez tej pasji nie sposób zrozumieć źródeł muzyki Berlioza, buzującej emocjami, nasyconej niepokojem, wzniosłością, słodyczą i… miłością.

Kilka jego dzieł – jak Symfonia fantastyczna, Harold w Italii czy teoretyczny Traktat o nowoczesnej instrumentacji i orkiestracji – zyskało w historii muzyki status przełomowych, niosących nowe jakości, jakich nikt przed nim nie odkrywał. O nich, a także o wielu perypetiach życiowych, zawodowych i oczywiście romantycznych uniesieniach serca opowiada z równie romantyczną pasją Bruno Messina – biograf i zaangażowany admirator twórczości swego rodaka. Bez tej pasji nie sposób zrozumieć źródeł muzyki Berlioza, buzującej emocjami, nasyconej niepokojem, wzniosłością, słodyczą i… miłością.

Obejrzany przez czternastoletniego Marka Weissa „Don Carlos” okazał się dla przyszłego reżysera wstrząsem – jego źródłem był potężny i przejmujący do szpiku kości głos Bernarda Ładysza. Młodzieniec zetknął się wówczas z wzniosłością w najczystszej postaci, z istnym pięknem. I choć na kolejne takie doznanie musiał poczekać znowu czternaście lat (bo inne spotkania z operą przynosiły raczej rozczarowania), to ten obszar sztuki stał się jego naturalnym habitatem. W swojej wspomnieniowej książce Weiss opowiada, jak został reżyserem operowym, jak robiło się spektakle w PRL, kiedy socrealistyczne władze próbowały tłamsić teatralne rajskie ptaki albo wikłać je w polityczne rozgrywki, o osobach, które miał „szczęście i nieszczęście” spotkać na swojej zawodowej drodze, o zawiadywaniu jedną z najważniejszych polskich scen muzycznych. Przede wszystkim jednak jest to opowieść o miłości do muzyki, która choć kapryśna, zawłaszczająca i pozbawiona wzajemności, to trudno się jej wyrzec. Tak trudno, że może się z niej narodzić ponad sto dwadzieścia spektakli. Tworzenie opery to, podobnie jak poszukiwanie Białego Wieloryba z powieści Hermana Melville’a, nieustanna walka między rozsądkiem a uczuciami, pogoń za wymykającym się ideałem (a może monstrum?). Gdzie jednak szukać piękna, jeśli nie w operze?

Fryderyk Chopin (1810–1849) – kompozytor i pianista niezwykły. „Kapelusze z głów, to geniusz” – stwierdził już jego rówieśnik Schumann, gdy zaledwie zetknął się z jego muzyką. Od pierwszej połowy XIX wieku, kiedy ów geniusz fortepianu zaczarował Europę, nic się nie zmieniło. Jedynie to, że oprócz Europy uwielbia go także reszta świata. Urokowi jego twórczości ulegają kolejne pokolenia pianistów i melomanów. Polski i uniwersalny, nasz i wszystkich. Jednakowo bliski i kochany. Tyle już o nim napisano. Czy można jeszcze więcej, lepiej, inaczej? Jakub Puchalski szuka prawdy o Chopinie w listach, tekstach z epoki oraz w samej jego muzyce, a poprzez ciekawe konteksty i porównania nie tylko pokazuje przekraczanie przez twórcę granic swojej epoki, lecz także pozwala nam lepiej zrozumieć jego fenomen. Wnikliwie słucha, dzięki czemu odkrywa twórcę natchnionego i jednocześnie skupionego na formie, o czym opowiada nam w sposób prosty, bez sięgania po specjalistyczne pojęcia. Podczas tej lektury jesteśmy naprawdę blisko Chopina!

Fryderyk Chopin (1810–1849) – kompozytor i pianista niezwykły. „Kapelusze z głów, to geniusz” – stwierdził już jego rówieśnik Schumann, gdy zaledwie zetknął się z jego muzyką. Od pierwszej połowy XIX wieku, kiedy ów geniusz fortepianu zaczarował Europę, nic się nie zmieniło. Jedynie to, że oprócz Europy uwielbia go także reszta świata. Urokowi jego twórczości ulegają kolejne pokolenia pianistów i melomanów. Polski i uniwersalny, nasz i wszystkich. Jednakowo bliski i kochany. Tyle już o nim napisano. Czy można jeszcze więcej, lepiej, inaczej? Jakub Puchalski szuka prawdy o Chopinie w listach, tekstach z epoki oraz w samej jego muzyce, a poprzez ciekawe konteksty i porównania nie tylko pokazuje przekraczanie przez twórcę granic swojej epoki, lecz także pozwala nam lepiej zrozumieć jego fenomen. Wnikliwie słucha, dzięki czemu odkrywa twórcę natchnionego i jednocześnie skupionego na formie, o czym opowiada nam w sposób prosty, bez sięgania po specjalistyczne pojęcia. Podczas tej lektury jesteśmy naprawdę blisko Chopina!

Czyta Krzysztof Nowik

Książka jest zapisem dwóch rozmów z Wojciechem Kilarem - jednym z najwybitniejszych kompozytorów naszych czasów. Pierwsza z nich odbyła się jesienią 1996, kompozytor był wtedy w trakcie pracy nad Koncertem fortepianowym. Druga rozmowa przeprowadzona została dokładnie 10 lat później w 2006. Obie rozmowy znacznie wykraczają swoją tematyką poza aktualne problemy warsztatu twórczego. Kompozytor chętnie rozmawia o swoich losach, drodze do muzyki, życiowym credo, stosunku do świata i sztuki.

We wstępie Leszek Polony pisze: "Kilar to człowiek utkany z paradosków, opozycji, antynomii, sprzeczności. Serdeczność i życzliwość, ujmującą wrażliwość (...) łączy z surowością zasad, rygoryzmem moralnym. Spontaniczną radość życia - z głębokim namysłem nad światem. Przenikliwe rozumienie współczesności, fascynację nowymi zjawiskami, cyywilizacyjnym postępem, nowoczesnością - z niepokojem o losy ludzkiej społeczności"

W niniejszym trzecim wydaniu - opublikowanym już po śmierci kompozytora - zostało uzupełnione kalendarium życia i twórczości.

„Flashback” oznacza nie tylko wspomnienie – to także tytuł utworu Elżbiety Sikory, który był dla niej swoistym powrotem do minionych czasów. A echa przeszłości rozbrzmiewające w rozmowie Elżbiety Sikory i Krzysztofa Stefańskiego składają się na barwny portret kompozytorki. Artystka wspomina, jak los rzucił jej rodzinę ze Lwowa nad Bałtyk, opowiada o młodzieńczych podróżach autostopem po całej Europie, o reżyserii dźwięku, o poznawaniu w Paryżu tajników muzyki elektroakustycznej, o założeniu grupy KEWprzecierającej szlaki dla muzyki nowoczesnej w Europie Środkowej, o nauczaniu kompozycji, o tym, jak pojawienie się komputerów wpłynęło na tworzenie muzyki, jak powstawała opera „Madame Curie” i o wielu innych ciekawych sprawach. Historia życia i twórczości wybitnej kompozytorki spisana przy herbacie i jagodziankach jest ciepła niczym gościnny dom.

Opowieść o życiu i muzyce Henryka Mikołaja Góreckiego to historia zmagań chłopca z przeciwnościami losu – śmiercią matki, własną chorobą, niezrozumieniem ze strony najbliższych. To opowieść o sile marzeń i wielkiej determinacji, które po latach zaprowadziły go na kompozytorski szczyt. Górecki był wyrazisty, zmienny w nastrojach i pełen kontrastów. Burzliwy i liryczny zarazem, rozmodlony i zadzierzysty, wręcz dosadny. Taka jest też jego muzyka. Bardzo polska w wyrazie, a jednocześnie uniwersalna, swoją autentycznością trafia do serc ludzi na całym świecie.

Karol Szymanowski (1882–1937) wchodził na estrady europejskie i światowe z muzyką, która splatała w niezwykły sposób to, co uniwersalne w kulturze śródziemnomorskiej, z której wyrastał, z tym, co rdzennie polskie, co przetrwało w patriotycznych genach rodziny Szymanowskich. Szymanowski pisał wiele. Zapisywał papier partyturowy i czystą kartkę z równym zacięciem i równie znakomicie. Mamy zebrane i wydane jego Pisma muzyczne, a także Pisma literackie, zawierające fragmenty powieści, a nawet wiersze. A do tego niezwykle obszerną korespondencję. Świadomość swojej roli w polskiej kulturze muzycznej kazała mu nieraz chwytać za pióro i wymierzać przy tej sposobności sprawiedliwość widzialnemu światu… A piórem władać lubił i umiał. Setki pism, literatura, libretta… Przymierzał się także — zachęcany przez bliskich — do pamiętnika. I rzeczywiście zaczął pisać swój życiorys… od roku 1919. Niniejsza książka to zebranie tego, co kompozytor napisał o sobie samym, to lektura dla czytelników ceniących sobie ciekawy styl i piękną polszczyznę. To wiarygodna, bo z pierwszej ręki opowieść o życiu twórcy na tle historycznym, społecznym, środowiskowym w burzliwych czasach przełomu dziejów.

Mieczysław Karłowicz (1876–1909) – jeden z najwybitniejszych polskich symfoników, postać nieco tajemnicza w swej złożoności: późny romantyk i pozytywista zarazem, introwertyk i aktywny działacz społeczny, wrażliwy skrzypek i odważny taternik wytyczający nowe szlaki górskie, jeden z pierwszych narciarzy wędrujących po Tatrach, współtwórca TOPR-u, fotografik, literat, publicysta… Tragiczna, przedwczesna śmierć sprawiła, że pozostawił dorobek kompozytorski nieduży, lecz wyjątkowego formatu – młodzieńcze pieśni, Koncert skrzypcowy, Symfonia „Odrodzenie” i sześć poematów symfonicznych zajmują wyjątkowe miejsce w literaturze muzycznej. Kochająca go matka mówiła, że „jego muzyka, jak on sam – do dna smutna”. Czy rzeczywiście? Anna Woźniakowska śledzi rozwój i losy Mieczysia – Miecia – Mieczysława z nadzwyczajną empatią, pozwala czytelnikowi dyskretnie wejrzeć w bogatą, skomplikowaną naturę człowieka, którego działalność do dziś imponuje niebywałym rozmachem, a przejmujące utwory – nasycone tematyką niespełniającej się miłości, tęsknoty i śmierci – dotykają szczytów piękna i esencji życia ludzkiego.

Mieczysław Karłowicz (1876–1909) – jeden z najwybitniejszych polskich symfoników, postać nieco tajemnicza w swej złożoności: późny romantyk i pozytywista zarazem, introwertyk i aktywny działacz społeczny, wrażliwy skrzypek i odważny taternik wytyczający nowe szlaki górskie, jeden z pierwszych narciarzy wędrujących po Tatrach, współtwórca TOPR-u, fotografik, literat, publicysta… Tragiczna, przedwczesna śmierć sprawiła, że pozostawił dorobek kompozytorski nieduży, lecz wyjątkowego formatu – młodzieńcze pieśni, Koncert skrzypcowy, Symfonia „Odrodzenie” i sześć poematów symfonicznych zajmują wyjątkowe miejsce w literaturze muzycznej. Kochająca go matka mówiła, że „jego muzyka, jak on sam – do dna smutna”. Czy rzeczywiście? Anna Woźniakowska śledzi rozwój i losy Mieczysia – Miecia – Mieczysława z nadzwyczajną empatią, pozwala czytelnikowi dyskretnie wejrzeć w bogatą, skomplikowaną naturę człowieka, którego działalność do dziś imponuje niebywałym rozmachem, a przejmujące utwory – nasycone tematyką niespełniającej się miłości, tęsknoty i śmierci – dotykają szczytów piękna i esencji życia ludzkiego.

Czyta Karolina Bończa-Tomaszewska.

Wojciech Kilar (1932–2013) „uruchamiał w innych poczucie, że mają do czynienia z kimś lub czymś znajomym” – pisze Magda Miśka-Jackowska. Tak było z Kilarem człowiekiem, który jako dziecko uciekał z ogarniętego wojną Lwowa, i tak samo jest z Kilarem kompozytorem. Jego Orawa znalazła miłośników w filharmonii, Angelusem ludzie się modlą, Krzesany jest niezmiennie synonimem zachwytu nad potęgą gór. Polonez z Pana Tadeusza wyszedł dumnie poza kino, a Pieśń o małym rycerzu stała się balladą-hymnem kadry siatkarzy. Żadnemu innemu polskiemu twórcy nie udało się dotrzeć do tak szerokiego grona odbiorców, a zainteresowanie jego muzyką nie dotyczy wyłącznie Polski – Draculą podbił przecież Hollywood. Pisana ze szczerą sympatią, pełna uroku opowieść o losach Kilara, jego wspaniałej osobowości, dowcipie, codzienności i oszałamiającej karierze, a także o fenomenie jego ciągłej obecności – to lektura dla każdego, do przeczytania „na jednym oddechu”.

Wojciech Kilar (1932–2013) „uruchamiał w innych poczucie, że mają do czynienia z kimś lub czymś znajomym” – pisze Magda Miśka-Jackowska. Tak było z Kilarem człowiekiem, który jako dziecko uciekał z ogarniętego wojną Lwowa, i tak samo jest z Kilarem kompozytorem. Jego Orawa znalazła miłośników w filharmonii, Angelusem ludzie się modlą, Krzesany jest niezmiennie synonimem zachwytu nad potęgą gór. Polonez z Pana Tadeusza wyszedł dumnie poza kino, a Pieśń o małym rycerzu stała się balladą-hymnem kadry siatkarzy. Żadnemu innemu polskiemu twórcy nie udało się dotrzeć do tak szerokiego grona odbiorców, a zainteresowanie jego muzyką nie dotyczy wyłącznie Polski – Draculą podbił przecież Hollywood. Pisana ze szczerą sympatią, pełna uroku opowieść o losach Kilara, jego wspaniałej osobowości, dowcipie, codzienności i oszałamiającej karierze, a także o fenomenie jego ciągłej obecności – to lektura dla każdego, do przeczytania „na jednym oddechu”.

Ta książka nie jest dla fachowców – ci wiedzą więcej i poradzą sobie bez niej znakomicie. Ale nie jest także przewodnikiem dla zbłąkanych – niewiele w niej z ducha dydaktyki. Dla kogo więc? Myślę, że dla tych, którzy muzyką żyją, mocniej: którzy bez muzyki żyć nie potrafią. Dla tych, dla których muzyka jest – pośród innych języków – językiem najważniejszym, a to znaczy, że nie szukają w niej (tylko) przyjemności, ale nade wszystko emocjonalnych poruszeń dużej miary i odkryć poznawczej natury. Krótko mówiąc: dla entuzjastów, dla prawdziwych amatorów muzyki barokowej.

Życie i dzieło Witolda Lutosławskiego opisywano już wielokrotnie i obszernie. W tak niedużej objętości otrzymujemy samą esencję treści na temat jego osobowości, szczególnego stylu bycia oraz kontekstów rodzinnych i historycznych, w jakich przyszło mu żyć i tworzyć. Rzut oka na najważniejsze dzieła - oraz idee ekompozytorskie - pozwala zrozumieć, co zapewniło mu zaszczytne miejsce w dziejach muzyki i w życiu muzycznym. Autorka opisuje historię kompozytora przystępnie i z sympatią. Wybór wypowiedzi przyjaciół kompozytora - znanych postaci ze świata kultury - dopełnia obraz znakomitego artysty, człowieka obdarzonego wybitnym intelektem i serdecznego w kontaktach z ludźmi.