Przedwojenna komunistka trafia do stalinowskiego więzienia jako ofiara paranoicznych poszukiwań wroga w szeregach partii. Jej poruszająca opowieść to obraz jednostki postawionej wobec zbrodniczego systemu oraz oskarżenie totalitaryzmu.

Ryszard Bugajski, reżyser:
– W 1981 roku poprosiłem Stanisławę Sowińską, by została konsultantką mojego filmu Przesłuchanie. Odmówiła. – Niech pan tego nie robi – powiedziała po przeczytaniu scenariusza. – Oni panu tego nigdy nie wybaczą. – Kto to są ci oni? – zapytałem zdziwiony. W popłochu wyprowadziła mnie ze swego mieszkania na ulicę. Rozglądając się nerwowo wokół, wyszeptała: – Pan nie zna ich metod. Ja znam, bo sama to robiłam – i zniknęła w tłumie. Pomyślałem, że trzeba koniecznie nakręcić film o kimś, kto został zniszczony przez system, który pomagał kiedyś sam budować. Taki film dotychczas nie powstał, ale książka, którą napisała sama Sowińska, wyjaśnia – choć myślę, że w nieco zbyt samochwalczej formie – skąd wzięły się jej obsesje, lęki i paranoje.

Ciąg wypadków w marcu 1981, zwany kryzysem bydgoskim, to mieszczący się w dwóch tygodniach przełom polityczny i społeczny w Polsce, który rozpoczął się w Bydgoszczy incydentem, sprowokowanym przez władze komunistyczne, a zakończył rozstrzygnięciem ogólnopolskim – o zasadniczym znaczeniu dla przyszłości kraju.

Publikacja przedstawia zapis tamtych wydarzeń, opowiedziany wyłącznie głosami świadków (głównych bohaterów zdarzeń, solidarnościowych i partyjnych przywódców oraz zwykłych obywateli). Odwołanie się do ich pamięci ma szczególne znaczenie, bowiem prosty wykaz faktów nie tłumaczy istoty przełomu – ważne są i racje po obu stronach tamtego starcia, i – w nie mniejszym stopniu – towarzyszące im emocje.

Prof. dr hab. Antoni Dudek w Posłowiu:

„W historii każdej rewolucji znaleźć można wydarzenie będące punktem zwrotnym w jej przebiegu. Niekiedy, jak pucz Korniłowa w 1917 roku w Rosji, oddziela ono jedną fazę rewolucji od drugiej. Może też – na wzór przewrotu termidoriańskiego we Francji – zwiastować wejście ruchu rewolucyjnego w fazę schyłkową. Ale zdarza się i tak, że wydarzenie takie stanowi apogeum fazy buntu społecznego. Następuje po nim naturalne rozładowanie nastrojów, przekreślające możliwość ich ponownej mobilizacji na podobnym poziomie przez dłuższy czas. Taką właśnie rolę podczas solidarnościowej rewolucji z lat 1980–81 odegrał kryzys bydgoski.”

Ivan Jablonka (ur. 1973), francuski historyk, wykładowca akademicki, wyrusza w podróż śladami swoich żydowskich dziadków, młodych działaczy komunistycznych ze sztetla w Parczewie. Kolejne dokumenty znalezione w archiwach polskich oraz francuskich, a także rozmowy z członkami rodziny rozsianymi w świecie pozwoliły autorowi zrekonstruować historię dziadków, którzy po kolejnych odsiadkach w polskich więzieniach za działalność w nielegalnej KPP uciekli z Polski do Francji w 1937, a stamtąd zostali w 1943 roku deportowani do Auschwitz, gdzie zginęli. Książka to osobista podróż autora w czasie, próba poznania rodzinnej historii, ale też zrozumienia własnej tożsamości.

Przeraźliwie wstrząsająca i szczera relacja z pierwszej ręki z Afganistanu. Autor bezlitośnie obnaża bezsens prowadzonej przez Związek Radziecki wojny, przewiduje niemożność odniesienia w niej trwałego zwycięstwa.

Zigmas Stankus walczył w Afganistanie półtora roku. Ocierał się o śmierć i sam ją zadawał. Pisze o tym, co widział i czego doświadczył. Mamy relację z pierwszej ręki. I jest to relacja wstrząsająca, przede wszystkim – przeraźliwie szczera. Autor nie kryje swoich wad („byłem za durny na studia”), przyznaje się do strachu i słabości. Bezlitośnie obnaża bezsens prowadzonej przez Związek Radziecki wojny, przewiduje niemożność odniesienia w niej trwałego zwycięstwa. Jego wspomnienia to potępienie niesprawiedliwej wojny i gloryfikacja zahartowanej w walkach przyjaźni prostych sowieckich żołnierzy - nieważne, jakiej narodowości.

Jak się zostaje albinosem jest szczerym do bólu wspomnieniem wojny, która była jednym z ostatnich gwoździ do trumny Związku Radzieckiego. Nie ma tu analiz geopolitycznych, ale znajdziemy jeden z powodów sowieckiej klęski.

Stankus nie ściemnia, opisując pacyfikacje afgańskich aułów, w których mordowano cywilów i rabowano, co popadnie. Książka jest autodenuncjacją – autora i jego kompanów jako zbrodniarzy wojennych, ale byli oni jednocześnie ofiarami totalitarnego systemu, który ich tam wysłał. Afganistan za swe bohaterstwo zapłacił milionem zabitych, pięcioma milionami uchodźców i rozchwianiem równowagi politycznej i etnicznej. Ale Związek Radziecki, po raz pierwszy od bitwy warszawskiej, musiał dać za wygraną.

Radosław Sikorski

Młodzi, wymiotując, czyścili przyholowane postrzelone maszyny z kawałków mięsa, odłamków kości, zmywali wodą krzepnącą krew i zrzedłą substancję mózgową. Kiedy się wychylali przez włazy, żeby puścić kolejnego pawia, z uśmiechem klepaliśmy ich po ramionach [...].

W człowieku więcej jest zwierzęcia niż człowieka. Tylko w filmach aktorzy wymiotują na widok trupa, wojna zaś to jakaś przyjemna zabawa, w której wystarczy dobrze przyłożyć pięścią i wróg leży pokonany... Tymczasem trzeba wyrzygać z siebie wszystko, co jeszcze zostało ludzkiego...

Zigmas Stankus

Wspomnienia z okresu dorastania w latach 50. XX wieku na katowickiej Koszutce. Autorka w barwny, niezwykle plastyczny i pełen humoru sposób opisuje życie z perspektywy podwórka przy ulicy Bolesława Czerwińskiego na dawnym osiedlu Marchlewskiego. W książce zostaje sportretowany konglomerat rodzin pochodzących z różnych warstw społecznych, środowisk i narodowości, który tworzy specyficzną podwórkową wspólnotę, wpisującą się w krajobraz starych familoków i nowo powstającej modernistycznej architektury Koszutki. Jest to opowieść o pogmatwanych powojennych losach ludzi tworzących unikatową tkankę dzielnicy – o ich zwyczajach, warunkach życia, w znacznym stopniu także o języku. Autorka odtwarza z dużą pieczołowitością mieszaninę językową, którą posługują się mieszkańcy koszutkowego mikrokosmosu – gdzie śląska gwara łączy się z naleciałościami ze stron rodzinnych przybyszów. Obraz tej małej ojczyzny dopełniają unikalne fotografie pochodzące z archiwów prywatnych.

„Autorka ożywia czasy swojej młodości, które zbiegły się z początkami Koszutki – perły katowickiego powojennego modernizmu, osiedla, które do dzisiaj zachwyca Spodkiem, Podkową czy placem Grunwaldzkim. Klachy z Koszutki to historia ludowa i czuła opowieść o codzienności śląskiej Peerelu, awansie społecznym i deklasacji oraz o spotkaniu Ślązaków i przyjezdnych, którzy w takich miejscach jak «Koszuta» galwanizowali się, tworząc Katowice, Stalinogród i potem raz jeszcze Katowice”.

Zbigniew Rokita, autor książki Kajś. Opowieść o Górnym Śląsku

Pełna sentymentu i humoru opowieść o małej ojczyźnie – skupiona wokół jednego podwórka na

katowickiej Koszutce. Narysowany z czułością portret ludzi i miejsc, których próżno szukać na

współczesnej mapie Katowic.

Wspomnienia z okresu dorastania w latach 50. XX wieku na katowickiej Koszutce. Autorka w barwny,

niezwykle plastyczny i pełen humoru sposób opisuje życie z perspektywy podwórka przy ulicy

Bolesława Czerwińskiego na dawnym osiedlu Marchlewskiego. W książce zostaje sportretowany

konglomerat rodzin pochodzących z różnych warstw społecznych, środowisk i narodowości, który

tworzy specyficzną podwórkową wspólnotę, wpisującą się w krajobraz starych familoków i nowo

powstającej modernistycznej architektury Koszutki. Jest to opowieść o pogmatwanych powojennych

losach ludzi tworzących unikatową tkankę dzielnicy – o ich zwyczajach, warunkach życia, w znacznym

stopniu także o języku. Autorka odtwarza z dużą pieczołowitością mieszaninę językową, którą

posługują się mieszkańcy koszutkowego mikrokosmosu – gdzie śląska gwara łączy się z

naleciałościami ze stron rodzinnych przybyszów. Obraz tej małej ojczyzny dopełniają unikalne

fotografie pochodzące z archiwów prywatnych.

Wspomnienia uczestników warszawskiej konspiracji wybrane i przygotowane do druku z wielogodzinnych nagrań biograficznych zrealizowanych przez Archiwum Historii Mówionej Ośrodka KARTA i Domu Spotkań z Historią. Dotyczą one okresu od wybuchu wojny we wrześniu 1939 do wybuchu powstania w sierpniu 1944. Bohaterowie książki opowiadają o swoich motywacjach do udziału w konspiracji, okolicznościach przystąpienia do niej, codzienności konspiracyjnej – przydzielonych zadaniach i ich realizacji (kolportażu podziemnej prasy, łączności, akcjach likwidacyjnych konfidentów i funkcjonariuszy niemieckiego aparatu represji, działaniach sabotażowo-dywersyjnych, służbie sanitarnej), niebezpieczeństwach, na której byli narażeni w konfrontacji z niemieckim okupantem. Zebrane opowieści to żywy i barwny zapis bezpośrednich świadków historii, którzy w interesujący sposób pokazują codzienność pracy w podziemiu.

Amerykanka, wnuczka Żydów z Radomska, podróżuje do Polski. Zapisuje, jak w bezpośrednim kontakcie, odrzucając zniekształcone obrazy odbite w „krzywym lustrze”, współcześni Żydzi i Polacy zaczynają rozumieć się lepiej.

Louise Steinman zwraca się ku historii rodzinnej, podróżuje do kraju, z którym związani byli jej pochodzący z Radomska żydowscy dziadkowie i gdzie część jej rodziny zginęła w Zagładzie. Zapisuje, jak w bezpośrednim kontakcie, odrzucając zniekształcone obrazy odbite w „krzywym lustrze”, współcześni Żydzi i Polacy zaczynają widzieć i rozumieć się lepiej. Polska, kojarząca się jej dotychczas z cierpieniem i katastrofą, staje się jej bliższa, a porozumienie polsko-żydowskie – możliwe.

Louise Steinman – amerykańska pisarka, artystka i animatorka życia kulturalnego, inicjatorka i przez 25 lat kuratorka ALOUD – serii rozmów o literaturze, odczytów i przedstawień w Bibliotece Publicznej Los Angeles, współkieruje Instytutem Nauk Humanistycznych Uniwersytetu Południowej Kalifornii. Mieszka w Los Angeles.

„Moja matka nie potrafiła nawet wymówić słowa «Polska». Jej żal po stracie w Holokauście krewnych, których imion nigdy nie wypowiadała, był tak wielki, że sama nazwa miejsca, w którym to się zdarzyło, niosła ze sobą ból. Było oczywiste, że Polska to kraj pełen ludzi nienawidzących Żydów, którzy dopuścili do tego, by na ich ziemi dokonano niedającego się opisać ludobójstwa, a być może nawet brali w nim udział. Gorycz tężała w kamień – i tak dla mojej rodziny oraz dla mojego pokolenia żydowskich dzieciaków prowadzących wygodne życie na przedmieściach Los Angeles sama idea Polski niosła ze sobą smak cierpienia i zdrady, którego nie miała dla innych Amerykanów. […] A jednak potrzebowałam tam pojechać, choć wtedy jeszcze nie potrafiłabym powiedzieć, dlaczego. Telefon od rabbiego Singera dał początek trwającej dziesięć lat rozmowie z pokrewnymi duszami z Polski, szukającymi prawdy o przeszłości, choćby najbardziej bolesnej, tworzącymi własne rytuały, by oddać cześć pamięci utraconych żydowskich sąsiadów i przekazać ich historię społecznościom swoich miast i miasteczek. Chociaż dopiero mieliśmy się poznać, już wyciągaliśmy ku sobie ręce ponad otchłanią utraty, tkając nić wspólnej pamięci”.

Louise Steinman

Wśród wielu książek – tak bardzo potrzebnych, nieodzownych – powracających do tematyki Zagłady, „Krzywe lustro” wyróżnia się spokojem, obiektywizmem, rzeczowością. Książka opowiada o podróży do miejsc dla autorki legendarnych, do Radomska, skąd wywodzi się jej rodzina, ale też na Ukrainę. Wszystko to jest przedstawione tak rzetelnie (Louise Steinman poświęca też dużo przyjaznej uwagi obecnym mieszkańcom tych miast i miasteczek), że czytelnik od pierwszych stron ufa autorce – i z trudem odrywa się od lektury.

Adam Zagajewski

Publikacja opowiada o historii kształtowania się i działania Legionów od początku XX wieku (organizacje strzeleckie) po moment odzyskania niepodległości. Narracja, bogato zasilana jest fragmentami tekstów źródłowych – pamiętników, korespondencji, odezw, rozkazów. Akcent położony został na życiu legionistów, ich wrażeniach, rozterkach, emocjach i sądach. Dzięki wykorzystaniu osobistych zapisów źródłowych, całość nabiera charakteru barwnej opowieści osadzonej w rzetelnych ramach historycznych.

Jacek Kuroń spędził łącznie blisko 10 lat życia w więzieniu, areszcie czy ośrodku odosobnienia. Podstawową formą kontaktu były wtedy listy – pisane głównie do Gai. Jest to korespondencja pod wieloma względami wyjątkowa: przez lata pozostawała w rękach SB, dziś pomaga zrozumieć rzeczywistość przełomowych momentów w historii PRL-u. Obrazki więzienne Jacka przeplatają się w niej z opisem codzienności na wolności Gai. Możemy w nich odnaleźć głębokie przemyślenia czy echa lektur, możemy być świadkami narodzin wielu koncepcji, które przekształciły się później w wielkie idee zmieniające historię Polski.

Listy są świadectwem bardzo osobistym – tworzą obraz poruszającej więzi dwóch bliskich sobie osób, które mimo fizycznego rozdzielenia, budują przestrzeń miłości i porozumienia wykraczającą ponad ingerencję władzy.

Listy Gai i Jacka poruszają do głębi. Czytając je, widzimy parę kochających się, młodych ludzi, bezwzględnie rozdzielanych przez Los i Historię, którzy potrafili nawzajem się wspierać i utwierdzać w słuszności wybranej drogi. Piszą do siebie często i o wszystkim, piszą przejmująco i tkliwie, zabawnie i z rozczuleniem.

Chciałabym zobaczyć twarz cenzora czytającego tę korespondencję. Niemożliwe, żeby nie robiła na nim wrażenia.

Agnieszka Glińska, reżyserka

Bolesna opowieść dziewczynki rzuconej w sam środek wirów wojennych. Autorka trafiła na zesłanie do posiołka pod Archangielskiem jako niespełna siedmiolatka z rodzicami i czwórką rodzeństwa. Zostali wywiezieni 10 lutego 1940 z Osady Ostrowskiej pod Beresteczkiem, gdzie ojciec otrzymał ziemię za udział w wojnie polsko-bolszewickiej 1920 roku. Książka opowiada o życiu na Wołyniu tuż przed wybuchem II wojny światowej, dramatycznym doświadczeniu wywózki, próbach przetrwania i pobycie w domach dziecka w Rosji.

Tom I gromadzi teksty z okresu 1914–19, głównie związane z paryską konferencją pokojową w 1919 roku. Kluczową postacią jest tu bliski doradca amerykańskiego prezydenta Edward Mandell House. Zarówno dzienniki House’a, jaki i pozostałe świadectwa pozwalają zajrzeć za kulisy wielkiego dyplomatycznego przedsięwzięcia, jakim było ułożenie powojennego porządku świata, w tym – zarysowanie granic państwa polskiego. Mimo mocnego poparcia dla idei odrodzenia Polski ze strony prezydenta Woodrowa Wilsona, starannego wyważenia wymagało wiele – sprzecznych często – przekonań i interesów głównych graczy, co dawało lobbystom pole do działania.

Wybór tekstów zachodnich polityków, biznesmenów i wojskowych, którzy wnieśli wkład w powstanie II Rzeczpospolitej. W dwóch tomach znalazły się świadectwa ich działalności – fragmenty dzienników i wspomnień, po raz pierwszy publikowane w języku polskim.

Tom II gromadzi zapisy ludzi Zachodu przebywających w Polsce w latach 1918–20. Przedstawiają one dramatyczną sytuację polityczną i gospodarczą powstającego państwa, dokumentują zakrojone na bezprecedensową skalę działania pomocowe, prowadzone pod kierownictwem przyszłego prezydenta USA – Herberta Hoovera, a także sytuację mniejszości narodowych. Ze zgromadzonych materiałów wyłania się barwna panorama malowana pędzlem obcokrajowców, z całą gamą refleksji i odczuć – od prób życzliwego zrozumienia, po obawy o przyszłość budowanego na niepewnych podstawach i miotanego licznymi kryzysami państwa.

Udaj się w niezwykłą podróż do świata alternatywnej rzeczywistości. Dowiedz się, jaką cenę płacą elfy za długowieczność i jak wyglądałoby życie krasnoludów we współczesnym świecie. Poznaj prawdziwego smoka walczącego o swoje dziedzictwo w świecie, w którym smoki są już tylko legendą. Zobacz jak świętowalibyśmy Noc Kupalną, gdyby kult Świętowita dominował w Europie i dyskretnie podpatruj, jak można spędzać wieczory z kosmitką.

Zobacz, jak wygląda życie pracownika korporacji i dowiedz się, co doprowadziło go do odkrycia największej tajemnicy Wszechświata.

Kiedy zrozumiesz na czym polega Logika Uniwersum, twoje życie zmieni się już na zawsze...

Logika Uniwersum – Wszechświat można opisać przez zaledwie trzy Prawdy Obiektywne.

Kolejna książka autora Pustej Ziemi zabiera czytelnika w podróż po współczesnym świecie, który w alternatywnym wariancie przenika się z rzeczywistością fantasy tolkienowskiego świata elfów, krasnoludów i smoków.

To również podróż w poszukiwaniu odpowiedzi na pytanie o sens istnienia Wszechświata i zrodzonego w nim życia.

Przyszłość, ta dalsza i ta bliższa jest nieodgadniona; Logika Uniwersum próbuje zajrzeć za zasłonę teraźniejszości.

Stanisław Czuruk był uważnym świadkiem codzienności sowieckiej i na gorąco zapisywał swoje wrażenia ze środka systemu, który na wiele lat odebrał mu wolność. Powstało dzięki temu niezwykłe studium utraty młodości, rodziny, ojczyzny... Książka przedstawia losy Stanisława Czuruka w okresie od 1 września 1939 do 4 grudnia 1955 przez unikatowe dokumenty – dziennik z początku wojny, 350 grypsów przemycanych z więzień lwowskich, a także listy i wspomnienia z łagrów i zesłania na Kołymie

Wybór świadectw rumuńskich, ukazujących XX-wieczną historię tego kraju – bliskiego, a zarazem w znacznym stopniu obcego i odmiennego w swych doświadczeniach od Polski.

Opowieść o losie Rumunii, jej kulturze i tożsamości – głosami władców, polityków, duchownych, artystów, dysydentów, obserwatorów tego kraju, a także „zwykłych” ludzi, którzy także tej historii doświadczają i ją współtworzą.

Książka ta ma pomóc odkrywać Rumunię, kraj w swej istocie jednak nieznany. Przyglądając się historii Rumunii w XX wieku, można zauważyć, że jej doświadczenia – zarówno sukcesy, jak i upadki – przeżywane są wyjątkowo intensywnie, jakby wyeskalowane ponad miarę, do której przywykliśmy my, patrzący na XX wiek z polskiej perspektywy, a zarazem – pełne niejednoznaczności. Otwiera to nowe perspektywy postrzeganiu, co tej części Europy wyrządziły nazizm i komunizm, a także – jak rumuńskie państwo i społeczeństwo współuczestniczyło w tych procesach. Dostrzeżenie i zrozumienie inności Rumunii może być punktem wyjścia do namysłu nad własną tożsamością, bo wyprowadza ze świata „oczywistości”, które niesie polski punkt widzenia i polska mentalność.

Rzadki zapis losów kobiecych w świecie sowieckiego Gułagu, do którego Autorka trafiła za walkę o niepodległość Polski. Anna Grzywacz została aresztowana w Wilnie, w wieku 22 lat skazana za działalność w Armii Krajowej na 20 lat robót katorżniczych, przeszła przez więzienie na Łukiszkach, potem moskiewskie Butyrki i Łubiankę, by trafić do łagru w Workucie. Opisuje kolejne piekielne kręgi życia obozowego, w którym musi wywalczyć swoje miejsce jako kobieta i – mimo wszystko – zdoła przeżyć.

W książce znajdują się również fotografie archiwalne z Workuty wykonane w latach 50. przez Bernarda Grzywacza (męża Autorki) oraz zdjęcia przedmiotów wykonanych w łagrze.

Młoda archeolog znajduje zagadkowy artefakt, którego istnieniu zaprzecza oficjalna nauka. Tajemnicę fotografii z przeszłości może rozwiązać tylko podróż w czasie. Na Ziemię przybywają kosmici. Czy okażą się szansą dla Ziemian, czy śmiertelnym zagrożeniem? Groźny wirus wywołuje pandemię zagrażającą istnieniu ludzkości, a ludzie nie mają świadomości, że w niezauważalny sposób stają się wymierającym gatunkiem. Koniec świata zbliża się nieubłaganie i jedynie na Marsie życie trwa niezakłócone w świecie doskonałym – najlepszym z możliwych.

Zagadki, tajemnice i refleksje nad rzeczywistością, a na końcu recepta na świat idealny dla każdego...

Kolejna książka autora Pustej Ziemi i Logiki Uniwersum podejmuje w nowatorski sposób klasyczne tematy fantastyki naukowej. Odkryjemy w niej zarówno tajemnice zaginionych cywilizacji, które stworzył inny gatunek niż człowiek, jak i poznamy możliwe konsekwencje kontaktu z kosmitami. Tytułowy Mars odsłoni przed czytelnikiem niezwykły obraz, który powołała do istnienia wyobraźnia autora zainspirowana fotografiami, przesyłanymi z tej planety przez sondy kosmiczne.