W 121. rocznicę urodzin Stanisława Rembeka ukazuje się kolejna „trójka” książek pisarza w edytorskim opracowaniu Macieja Urbanowskiego. W t. 4–6 znalazły się teksty literackie, dziennikarskie i wspomnieniowe na temat II wojny światowej.
Tom 5 zbiera wspomnienia oraz opowiadania. Znajdą się w nim m.in. cykle „Wrzesień. Opowieść o 1939 roku” i „Ostatnia porażka”, a także niepublikowane wcześniej „Na przedpolach Powstania” i „Cygarniczka zwycięstwa”.

Po czterdziestu trzech latach PIW wznawia w serii Proza Dalekiego Wschodu klasyczną powieść Kenzaburo Oe "Futbol ery Man’en" w przekładzie prof. Mikołaja Melanowicza. Powieść japońskiego noblisty stawia pytania o to, jak przeżyć strach i poczucie zagrożenia, jak żyć w świecie przepełnionym brutalnymi przejawami amoralizmu.
O książce tej tłumacz napisał, że „należy do najlepszych powieści w dorobku twórczym Oe. Sumuje bowiem obrazy i problemy wielu wcześniejszych utworów w nowej i szerszej perspektywie. Autor przyznaje, że początkowo zamierzał napisać powieść historyczną wiążąc jeden z buntów chłopskich z roku 1860 na Sikoku z demonstracjami przeciw Układowi o Bezpieczeństwie między Japonią a USA sto lat później. Akcja powieści toczy się w kilka lat po zamieszkach w Tokio w roku 1960, o które otarła się większość bohaterów.”

Głosy to poetycki zapis rzeczywistości obozów koncentracyjnych Buchenwaldu i Auschwitz, gdzie każdy niemal wiersz to inna postać – głos w przestrzeni – mówiący własnym, często bardzo indywidualnym językiem, opisujący wydarzenia, legendy obozowe, codzienność – tak bardzo subiektywnie, że nieraz to samo wydarzenie nabiera zupełnie innego wymiaru. Urbankowski posługuje się swobodnie konwencjami i stylami, jednocześnie tworząc niemal zapis dokumentalny. Głosy oparte są na wspomnieniach więźniów, na prawdziwych wydarzeniach – nie ma w nich nic nadto.

Książce towarzyszy audiobook. Robert Tekieli: „Kiedy przeczytałem w zapowiedzi, że tematyką Głosów jest rzeczywistość niemieckich obozów koncentracyjnych, pomyślałem: to już przeszłość, będzie nieciekawie. Okazało się jednak, że przeżyłem wstrząs. Spektakl, a właściwie rozpisana na kilkadziesiąt głosów audycja radiowa, przykuwał uwagę, wiersze sprawiały, że zaciskało mi się gardło, chwilami miałem łzy w oczach. Tematyka ludzkiego cierpienia, tematyka zła nieograniczonego niczym poza wyobraźnią oprawcy, niestety, zawsze będzie aktualna. I jeśli weźmie ją na warsztat utalentowany poeta, skutki są takie jak wyżej. […] Te subiektywne spojrzenia na dramatyczne najczęściej obozowe wydarzenia budują polifoniczny opis piekła. Topienie noworodków w wiadrze, obozowe miłości, sprzedawanie się. Deklaracje wiary i niewiary. Modlitwy. Dziecko opisujące różne wypróbowane przez siebie metody ucieczki od obozowej rzeczywistości w wyobraźnię. I prośba do dorosłego, by wziął je za rękę i poszedł z nim «na druty»”.

Premierze poprawionego wydania, będą towarzyszyły emisje spektaklu w różnych miastach w Polsce. Nagranie pt. Głosy jest projektem autorskim Maryli Ścibor-Marchockiej (koncepcja, reżyseria, produkcja, scenografia), zrealizowanym w studio Radia Józef. Swoich głosów w spektaklu udzielili: Michał Żebrowski, Jerzy Zelnik, ś. p. Janusz Zakrzeński, Katarzyna Wełpa, Tadeusz Ścibor Marchocki, Rafał Jan Porzeziński, Michał Piela, Maria Pakulnis, Cezary Nowak, Mikołaj Müller, Zbigniew Moskal, Olga Miłaszewska, Wojciech Malajkat, Anna Majcher, Piotr Machalica, Agnieszka Kuczyńska, Rafał Królikowski, Wiesław Komasa, ś. p. Krzysztof Kołbasiuk, Mikołaj Kawecki, Marek Jaromski, Sławomir Grzymkowski, Bartłomiej Głogowski, Sylwia Gliwa, Stanisław Dembski, Jacek Bursztynowicz, Barbara Bursztynowicz, ks. Marcin Brzeziński, Urszula Bartos-Gęsikowska, Adam Biedrzycki.

Kalendarz wieczności - najnowsza powieść Wasyla Machny, ukraińskiego poety, prozaika, eseisty, tłumacza (m.in. utworów Zbigniewa Herberta i Janusza Szubera), to zawierająca elementy mistyczne i mitologiczne opowieść rozpięta między wiekiem XVII i czasami współczesnymi, sięgająca od Stambułu po Galicję (na której zimnowojenny podział i epoka ZSRR odcisnęły swoją koszmarną pieczęć). W książce autor łączy trzy przestrzenie czasowe, tworząc nietypową powieść historyczną, w której historia ma postać nielinearną, gdyż - jak sam mówi - wszyscy jesteśmy zakotwiczeni w kalendarzu wieczności, nasze życie jest takim kalendarzem, niezależnie od epoki. Nieco na przekór nowoczesności w jej zglobalizowanej formie, książka Wasyla Machny może być odczytywana jako pochwała lokalności i pielęgnowania wyrastającej z niej duchowości.

„Pisarstwu Wasyla Machny towarzyszę od dwudziestu lat. Wasyla poznałem tuż przed jego wyjazdem z Tarnopola do Nowego Jorku, gdzie mieszka do dzisiaj. Znając, ceniąc i tłumacząc jego wiersze, eseje, i opowiadania, wiem, że do Kalendarza wieczności (być może nawet nie zdając sobie z tego sprawy) przygotowywał się od dawna, gdy pisał to, co pisał, i jeździł tam, gdzie jeździł (choćby na festiwal poetycki do Stambułu). A jednak ta powieść jest zaskoczeniem ‒ ktoś napisał, nie było takiej jeszcze w literaturze ukraińskiej, ktoś inny nazwał ją ukraińskimi Buddenbrookami. Ukrywając – niemal do końca – swoje prywatne związki ze skrawkiem ziemi między Czortkowem, Jazłowcem, Mytnicą – udało się autorowi w Kalendarzu wieczności przedstawić epicki fresk, ukazujący losy przedstawicieli wielu rodzin, narodów, imperiów (od osmańskiego po radzieckie), napisać wzruszającą, ekumeniczną i uniwersalną w duchu książkę, w której jego wrażliwość jako poety daje o sobie znać w bardzo dyskretny, a jednak niezwykle istotny sposób”.

Niesamowity literacki fresk rozpisany na chór postaci, których losy układają się w wielobarwną i głęboką opowieść o mieście, świecie, historii i... człowieku.

Powieściowy debiut Carlosa Fuentesa stanowi nie tylko początek jego literackiej drogi, lecz także jeden z jej szczytowych momentów. Uznanie dla Krainy najczystszego powietrza było - i jest - tak wielkie, że można by zaryzykować tezę, iż gdyby meksykański pisarz nic więcej już nie napisał, i tak zdobyłby miejsce w podręcznikach historii literatury hispanoamerykańskiej.

Opisywano Krainę tak: ,,powieść realistyczna, powieść historyczna, powieść idei, powieść poetycka, powieść biograficzna, powieść satyryczna, pochwała hybrydyczności i niedokończenia, triumfalna epopeja porażki i upokorzenia''.

Niektórzy krytycy porównywali ją do murali Diega Rivery: podobny rozmach, skala i wielorakość.

"Lalka i Marks" to powieść Maryam Madjidi, urodzonej w Teheranie francuskiej pisarki pochodzenia irańskiego. Piękno i siła tej autobiograficznej prozy przyniosły autorce w 2017 roku prestiżową nagrodę Goncourtów w kategorii „Pierwsza powieść”.

Rządzony przez ajatollahów Iran; rodzice – zagorzali komuniści, próbujący ćwiczyć pięcioletnią córkę w pogardzie dla własności; wujek dzielący celę z intelektualistą, który co rano ogląda kreskówkę, by usłyszeć podkładającą w nim głos żonę; cmentarz, na którym ulewne deszcze odsłaniają płytko pochowane ciała więźniów; rozstrzelany przyjaciel rodziny, po którym oszalałej z bólu matce został plastikowy sandał; strażnik, który na lotnisku zabiera kobiecie paszport, bo spod chusty wysunął się jej kosmyk. Oto Iran ‒ miejsce pierwszych narodzin, które Maryam Madjidi opuszcza w wieku sześciu lat.

Croissanty, krwiste mięso i inne barbarzyńskie potrawy; nowy język, który dojrzewa w milczącej dziewczynce i uwolniony zmienia ją w jednej chwili w dziewczynkę bardzo gadatliwą; zawstydzenie innością i mające sprać to piętno klasy specjalne. Oto Francja ‒ miejsce drugich narodzin.

Żal po utraconym języku dzieciństwa i najbliższych, powrót do perskiego i pojednanie ze sobą, studia nad poezją Omara Chajjama w aulach Sorbony, powrót do Iranu, miłość, kolejne dalekie wyjazdy, w końcu powrót do Paryża, wolność. Oto czas trzecich narodzin. Czas, w którym urodziła się ta książka.

Dziewiąty tom Utworów zebranych Mirona Białoszewskiego zawiera ostatnie z jego tekstów prozatorskich mających wydania książkowe jeszcze za życia autora oraz pośmiertne.

Tytuł pochodzi od wydawcy; liczby mnogiej „prozy” używał sam autor w stosunku do swoich utworów. Oprócz krótkich próz i opowiadań tom zawiera Konstancin – dziennik Białoszewskiego z okresu pobytu w sanatorium w lutym–marcu 1975 roku, po przebytym na jesieni 1974 roku zawale serca. Dziennik ten pierwotnie był ostatnią częścią tomu szóstego (Zawału), ostatecznie jednak autor przeznaczył go do późniejszej publikacji. Zamykające tom Obmapywanie Europy oraz AAAmeryka miały stanowić zrąb przygotowywanej przez Białoszewskiego na wiosnę 1983 roku nowej książki. Pracę nad nią przerwała śmierć pisarza.

Arcymanipulator, centralista, architekt własnego kultu jednostki, dyktator, mający na sumieniu większą ilość ofiar niż Hitler i Stalin pospołu, stworzył coś, co w Pekinie nazywane jest „myślą Mao Zedonga”. I to o niej właśnie – oraz jej światowych reperkusjach ‒ opowiada książka Julii Lovell. Poczynając od Edgara Snowa, który swą książką Red Star over China zapoczątkował w 1936 r. światową karierę maoizmu, autorka przedstawia całą galerię zafascynowanych postacią Wielkiego Sternika „postępowych” postaci, kreśli historię budowy komunizmu w ChRL, konfliktu sowiecko-chińskiego, przede wszystkim jednak jest skrupulatną i bezlitosną kronikarką spustoszeń, jakie przyniosła ta zbrodnicza „myśl” poza granicami Chin. Mamy tu rewolucyjne eksperymenty lat ’60, ze szczególnym uwzględnieniem Malajów, Indonezję, Afrykę z kopiującymi tam rozwiązania chińskie dyktatorami, kambodżańskich Czerwonych Khmerów, Peru, Indie z tamtejszą partyzantką naksalitów, Nepal, w końcu zaczadzonych maoizmem przedstawicieli zachodniego pokolenia rewolucji 1968 r. W efekcie autorka skutecznie obala mit, jakoby maoistowskie Chiny nie angażowały się w działania poza swymi granicami, podczas gdy w rzeczywistości poświęciły mnóstwo czasu, pieniędzy i energii propagując swą zbrodniczą utopię. Podsumowaniem i gorzką prognozą jest kończący książkę opis renesansu maoizmu w samej ChRL, pod władzą gotowego rządzić dożywotnio Xi Jinpinga.

Praca Davida Brophy’ego ‒ jednego z najwybitniejszych światowych autorytetów zajmujących się historią Ujgurów ‒ powstała jako efekt wieloletnich badań archiwalnych i terenowych i jest najpełniejszą jak dotąd monografią prezentującą całość transgranicznej problematyki formowania się narodu ujgurskiego. Obejmuje zwłaszcza okres przełomu XIX i XX wieku, dotychczas na ogół ściśle rozgraniczany na dzieje współczesnego Turkiestanu Wschodniego, tj. chińskiego Xinjiangu oraz społeczności ujgurskiej w dawnej Rosji i ZSRR, a obecnie w niepodległych republikach Azji Środkowej. Co ważne, D. Brophy zachowuje chłodny dystans i neutralność badacza, koncentrując się na faktografii, interpretacji historycznej i prezentacji oddolnego, wynikającego z dynamiki społecznej i aspiracji politycznych procesu tworzenia się narodu, z jednej strony poddanego presji potęg politycznych – Chin, Rosji / ZSRR oraz imperium osmańskiego, a z drugiej tkwiącego w kanonach islamu. Nowatorskim podejściem autora jest to, że nie traktuje on Ujgurii / Xinjiangu jako niczyich peryferii, lecz jako punkt styczny mocarstw i ich interesów.

Najsłynniejsza, pisana częściowo dialektem, a zatem z trudem poddająca się przekładowi, powieść wybitnego włoskiego prozaika, w Polsce nadal mało obecnego. Carlo Emilio Gadda został uznany przez krytykę za pisarza, który pchnął włoską prozę na nowe tory, a emancypacja języka wyznacza mu w literaturze miejsce obok Joyce’a i Céline’a.

Pisał Italo Calvino: „Pasztet opowiada o śledztwie, jakie policja prowadzi w dwóch sprawach, jednej banalnej, drugiej makabrycznej; scenerią obu przestępstw dokonanych w odstępie zaledwie kilku dni jest kamienica w centrum Rzymu, w której doszło do kradzieży klejnotów wdowie szukającej pocieszenia, oraz do okrutnego zabójstwa zamężnej kobiety, niepocieszonej, bo bezdzietnej […] należy od razu powiedzieć, że Pasztet jest nie tylko powieścią kryminalną czy filozoficzną, lecz także powieścią o Rzymie. Prawdziwy protagonista książki to Wieczne Miasto, jego klasy społeczne, od klasy średniej po ludzi z marginesu, jego mowa dialektalna złożona z wielu dialektów, zwłaszcza południowych, które wynurzają się z rzymskiego kotła, z jego ekstrawersji i mętnej podświadomości”.
Gadda opisuje świat małostkowych uczuć i śmiesznych ambicji, świat zarazem groteskowy i patetyczny, gdzie głupota sąsiaduje z cierpieniem. Ponieważ opis tego świata nie mieści się tradycyjnych konwencjach literackich, Gadda te konwencje rozsadza. Posługuje się wieloma rejestrami języka, przechodzi od tonacji wysokiej do niskiej, wprowadza dialekt i żargon, miesza gatunki literackie. Stał się twórcą osobnego języka, który przeszedł do literatury pod nazwą barocco gaddiano.

Dwa odrębne utwory Witkacego o charakterze publicystycznym łączy stanowisko autora: „Oświadczam oficjalnie, że piszę poważnie i chcę wreszcie coś bezpośrednio pożytecznego zdziałać...”. W książce stanowiącej pierwszą część tomu (Nikotyna, alkohol, kokaina...) przedstawił Witkiewicz swój – bardzo krytyczny – stosunek do narkotyków i przeżycia związane z ich zażywaniem. W części drugiej (Niemyte dusze) pisarz proponuje społeczeństwu psychoanalizę jako narzędzie ocalenia przed nadciągającym kataklizmem. Uświadomiwszy rodakom polskie grzechy główne, chce ich od nich uwolnić, to znaczy „umyć” ich dusze.

Dwa i pół roku. Tyle zajęło Hermanowi Melville’owi napisanie szesnastu krótkich (krótkich w porównaniu z ogromnym Moby Dickiem) utworów prozą. Wśród nich dwie uznawane za arcydzielne nowele, Kopista Bartleby i Benito Cereno (wciąż mocne i inspirujące). Gromadzimy je pod jedną okładką i tytułem Nowele i opowiadania. Niemal wszystkie w nowych przekładach. Mamy więc (chciałoby się rzec kafkowskiego z ducha) Kopistę Bartleby’ego – o niebywałym potencjale znaczeniowym – w na nowo przeczytanym przekładzie Krystyny Korwin-Mikke, Benita Cerena w wykonaniu Krzysztofa Majera, Encantadas w przekładzie Tomasza S. Gałązki oraz krótsze utwory w tłumaczeniu Barbary Kopeć-Umiastowskiej, Adama Lipszyca, Marcina Rychtera, Marcina Szustra, Mikołaja Wiśniewskiego. Tom wieńczy ogromne (dla kontrastu z krótkimi formami prozatorskimi) posłowie Adama Lipszyca i Mikołaja Wiśniewskiego, wnikliwe, mnożące tropy interpretacyjne, odsłaniające kolejne pokłady znaczeń.

Nowiutki rower starych binokli (oryginalne wydanie w 2007) – tom poetycki wybitnego ukraińskiego poety Wasyla Słapczuka – jest wyjątkowym zjawiskiem we współczesnej poezji, być może nawet nie tylko ukraińskiej. Wyjątkowość tej niewielkiej książeczki polega na tym, że bohaterem wierszy Słapczuka jest inny poeta, postać historyczna – Pawło Tyczyna (1891–1967), polskiemu czytelnikowi znany z wydania wyboru jego wierszy w PIW-ie w tzw. „serii celofanowej” w przekładach m.in. Józefa Czechowicza, Mieczysława Jastruna, Adama Ważyka czy Zuzanny Ginczanki.
Tyczyna – według słów Bohdana Zadury, autora przekładu i posłowia – był „cudownym dzieckiem ukraińskiej poezji, którego talent starł się z radziecką rzeczywistością”. Tyczyna – z jednej strony przez wielu uważany za geniusza poetyckiego, z drugiej zaś urzędnik państwowy (np. w latach 1953–1959 był przewodniczącym Rady Najwyższej Ukraińskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej) – w wierszach Słapczuka jest postacią tragikomiczną, kimś zmagającym się z każdym aspektem ludzkiego życia, a przede wszystkim z samym sobą. Błyskotliwy, zabawny, a wręcz dowcipny tom Nowiutki rower starych binokli jest doskonałą opowieścią poety o poecie.

"Kafka nalezy do osobliwego typu pisarzy, których wysiłek skupia się na formułowaniu i komplikowaniu problemu, a nie na jego rozwiązywaniu. Wszystkie jego dzieła reprodukują [...] w przeróżnych odmianach jednakową sytuację, zasadniczą, ich fabuła, zresztą bardzo nikła [...] krąży w miejscu i stale powraca do punktu wyjścia - jej treścią są bowiem niekończące się rozważania ludzi [...], jak osiągnąć cel dla człowieka nieosiągalny". Tak pisał Roman Karst w przedmowie do wydania nowel i miniatur Kafki z 1961 roku.

Najobszerniejszy jak dotąd po polsku - wybór opowiadań, przypowieści, miniatur i aforyzmów. Granica między tymi rodzajami jest u Kafki nieostra, łączy je forma paraboli, a przenika tajemnica, otwierająca pole do interpretacji, przez co tak doniosłe jest to dzieło. Zwykło się chyba krótkie utwory autora Procesu stawiać niżej niż jego powieści. Ten tom - gromadzący klasyczne teksty ale i teksty mniej znane - ma przekonać, że niesłusznie.

Pamiętnik poety jest zbiorem radiowych gawęd, opowieści, które na łamach Radia Wolna Europa Kazimierz Wierzyński roztaczał przed słuchaczami. W niewielkich objętościowo, liczących trzy do czterech stron maszynopisu gawędach nadawanych z Nowego Jorku do kraju pisarz wspominał okres od 1907 roku, kiedy będąc uczniem Gimnazjum w Stryju napisał swój pierwszy w życiu wiersz do września 1939 roku, gdy wyjechał z Polski. Własna twórczość poetycka stanowiąc osnowę całego tomu była dobrym pretekstem do rozległych asocjacji i dygresji. Skojarzenia te, rzecz jasna, szły w różnych kierunkach, jednak najwięcej odwołań znajdziemy do biografii poety.

Pamiętnik poety przynosi wiele nieznanych dotychczas szczegółów o wczesnej młodości Wierzyńskiego, o jego pracy w organizacjach samokształceniowych i niepodległościowych, o studiach na uniwersytetach w Krakowie i we Wiedniu, o jego burzliwych losach podczas I wojny światowej i wojny polsko-radzieckiej w 1919-1920 r., o debiucie literackim, o wspólnych ze Skamandrytami występach w kawiarni literackiej „Pod Picadorem” i o późniejszych sukcesach literackich uwieńczonych wyborem do Polskiej Akademii Literatury. Miejsce szczególne we wspomnieniach autora Wiosny i wina zajmują opisy poetyckich podróży po Polsce i po Europie, Stanach Zjednoczonych i Meksyku. Duża część pogadanek ma charakter monograficzny, kreśli w nich Wierzyński portrety swych przyjaciół. Na kartach Pamiętnika poety pojawia się cała galeria postaci z życia kulturalnego i politycznego stolicy międzywojennej — literaci i malarze, aktorzy i dziennikarze, politycy i wojskowi. Wymieńmy kilka tylko nazwisk: Maria Dąbrowska i Leopold Staff, Bolesław Leśmian, Mieczysław Grydzewski, Józef Piłsudski i Gabriel Narutowicz, Stefan Jaracz i Karol Stryjeński. Słowem wspomnienia te są nie tylko źródłem do poznania biografii ich autora, ale stanowią interesujący dokument epoki.